Giống & Di truyền học
1. Quê hương bò jécxây và đặc điểm chung
Bò Jécxây là giống bò sữa chuyên dụng, tỷ lệ mỡ sữa cao. Quê hương giống bò này ở đảo Jécxi, một hòn đảo nhỏ trên biển Măngsơ, diện tích chỉ 50 dặm vuông (1 dặm tương đương 1,6km). So với các giống bò sữa khác, năng suất sữa của bò Jécxây không cao, bình quân 900- 1000kg sữa trên 100kg khối lượng, tỷ lệ mơ sữa 5,0-5,1%. Tuy vậy, cũng có cá thể đạt năng suất kỷ lục như con bò Neson Royal Hailedi trong chu kỳ 361 ngày đã cho 12.112kg sữa; con bò Baring Flauer trong 305 ngày đã vắt được 11.202kg sữa, tỷ lệ mỡ sữa 5,98%. Bò Jécxây nhỏ con, khối lượng bò đực giống trưởng thành 550 - 650kg, bò cái 350 - 370kg, dễ nuôi, hiền. Từ cuối thế kỷ 19 đến đầu thế kỷ 20, bò Jécxây nhanh chóng phổ cập ở nhiều nước trên thế giới, có vị trí quan trọng ở các nước có công nghiệp chế biến bơ phát triển như Đan Mạch, Tân Tây Lan, Mỹ v.v... Màu sắc bơ và sữa của bò Jécxây rất đẹp. Thích ứng với cả vùng nóng và vùng lạnh là đặc điểm nổi bật của bò Jécxây. Bò Jécxây ở Nam Mỹ, khi nhiệt độ lên đến 1000 Farenhây (00 xen xi tương ứng +320 Farenhây) vẫn thản nhiên gặm cỏ, trong lúc đó các loại bò khác nằm tránh nắng dưới bóng cây. Trái lại, ở vùng núi Colombia, về mùa đông nhiệt độ -300C, ban ngày ở ngoài trời bò Jécxây vẫn khỏe mạnh.
Mục đích của công tác lai tạo giống là tạo ra con lai (hoặc giống mới) sản xuất sữa và thịt có hiệu quả trong điều kiện nuôi dưỡng và môi trường của địa phương.
Tinh viên hay còn gọi là tinh đông viên được SX từ tinh dịch của bò đực giống. Sau khi pha loãng trong môi trường, người ta làm đông lạnh để bảo quản. Loại tinh đông viên có giá thành rẻ, dễ SX, dễ bảo quản. Dụng cụ dùng để phối tinh đơn giản và rẻ tiền. Tuy vậy ở dạng tinh đông viên có nhược điểm: Trong quá trình thao tác dễ nhiễm bẩn và không ghi lại được số liệu của con đực giống trên viên tinh từ đó khó khăn cho công tác quản lý giống. ở nước ta đã SX thành công tinh đông viên ở Trung tâm Moncada bao gồm các giống bò Redsindhi, Brahman, Saliwal chủ yếu phục vụ cho chương trình sinh hoá đàn bò để cải tạo đàn bò vùng địa phương như ở Hàm Thuận Bắc đã thực hiện.
