Góc nhìn chuyên gia
|
PGS. TS Nguyễn Gia Khánh - Trưởng khoa Tiêu hoá Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết: "Các vi khuẩn sống được gọi là Probiotic khi được phân lập từ các chủng vi khuẩn có lợi cho cơ thể; các chủng này qua thực nghiệm lâm sàng chứng minh được tác dụng có lợi cho cơ thể, không gây bệnh. Các vi khuẩn có ích sống cộng sinh trong cơ thể, đặc biệt là ở ruột, đóng vai trò rất quan trọng đối với cơ thể. Các nghiên cứu về tiêu hoá và miễn dịch cho thấy, những vi khuẩn này giúp bảo vệ cơ thể (dừng lại sự nhân lên và cư trú của mầm bệnh), giữ vai trò chính hoạt hoá, phát triển hệ miễn dịch của ruột nói chung và của cơ thể, để chống lại các nhiễm khuẩn và dị ứng miễn dịch; kích thích sự phát triển của niêm mạc ruột, hệ tế bào miễn dịch tại chỗ của ruột và của toàn bộ cơ thể. Các vi khuẩn trú trong ruột còn tham gia chức năng dinh dưỡng, tiêu hoá các carbonhydrat, tinh bột, các đường đơn ở đại tràng... kích thích các chức năng tiêu hoá có lợi cho cơ thể như chống nôn trớ, đầy bụng và táo bón. Tuy nhiên, qua nghiên cứu các Probiotic khi đưa vào cơ thể cần đạt được một nồng độ có tác dụng hoạt động có tác dụng tại đại tràng do vậy các probiotic được vào cần có liều lượng đủ cho sự tồn tại và hoạt động của vi khuẩn sống khi đưa vào cơ thể, liều lượng được khuyến cáo thường phải uống từ 10 lũy thừa 7 đến 10 luỹ thừa 10 CFU /gr. Cần lựa chọn các probiotic đã được đánh giá qua thử nghiệm lâm sàng để chứng minh được vai trò tác dụng vì vậy không phải nhà sản xuất sản phẩm từ sữa nào cũng có đủ điều kiện để thực hiện".
Theo PGS. Khánh: "Probiotic chỉ giúp tăng cường hệ miễn dịch, hấp thụ tốt hơn các dưỡng chất nhưng không phải thay thế hoàn toàn các thức ăn khác. Chính vì vậy, trẻ phải được bổ sung khẩu phần ăn hợp lý thì những tác dụng tích cực của probiotic mới phát huy hết. Nếu hàm lượng vi khuẩn không đủ sẽ không hỗ trợ sức khoẻ". PGS. Khánh phân trần: "Điều kiện bảo quản sản phẩm sữa chua men sống hết sức chặt chẽ vì thế nếu bảo quản không đúng sẽ lại là "mầm bệnh" cho trẻ" .
|
Chị Hoa - chủ đại lý sữa trên phố Bạch Mai (Hà Nội) cho biết, các loại sữa chua men sống, đặc biệt là Vinamilk Probi dạng uống và ăn bán rất chạy. Có nhiều khách hàng mua cả chục vỉ (5hộp/vỉ- loại sữa uống) về cho con. Chị Hoa nói rằng, trên các sản phẩm sữa chua men sống thường quảng cáo: "Sản phẩm sữa chua lên men từ hàng tỉ men sống Lactobacillus Casei,
hoạt động tích cực trong hệ tiêu hóa, giúp tăng cường sức đề kháng cho hệ tiêu hoá; thanh lọc độc chất từ thực phẩm và môi trường bên ngoài; hấp thu tối đa các chất dinh dưỡng".
Theo quan sát của PV, trên bao bì sữa chua men sống dạng uống Probi có ghi rõ: "Men sống Lactobacillus Casei (tối thiểu 13 tỉ men sống /chai). Uống sữa chua men sống Probi mỗi ngày là cách tự nhiên nhất cho một hệ tiêu hóa khỏe khoắn từ bên trong". Loại sữa này theo công dụng thì rất có lợi với trẻ nhỏ nên được nhiều người lựa chọn. Chị Hoa cũng thừa nhận: "Công dụng như thế nào tôi cũng không biết, người ta giao hàng thì tôi bán".
Chị Nguyễn Thị Thanh (943 đường Giải Phóng, Hà Nội) cho biết: "Hơn một năm nay, tôi vẫn mua sữa chua men sống về cho con uống. Mỗi tuần tôi mua 5 vỉ (5 hộp /vỉ), con tôi rất thích loại sữa này. Tôi cũng không biết loại sữa này có tốt không, thấy chủ cửa hàng sữa nói có lợi cho tiêu hoá là tôi mua, nhưng hiệu quả đến đâu thì tôi không biết vì cháu vẫn lười ăn, tiêu hoá kém...".
Mấy ngày qua, trên mạng đăng tải thông tin Uỷ ban an toàn thực phẩm châu âu (EFSA) bác bỏ những thông tin quảng cáo về tác dụng của probiotic là không có thật. Trước những thông tin này, nhiều phụ huynh trở nên hoang mang về công dụng thực sự của loại sữa chua men sống đang bán trên thị trường. Ngay sau khi thông tin "sữa chua men sống không hỗ trợ cho sức khoẻ" được đăng tải trên mạng, trên các diễn đàn về chăm sóc sức khoẻ cho trẻ, sản phẩm sữa chua men sống trở thành đề tài nóng, thu hút sự quan tâm của nhiều bà mẹ. Trên diễn đàn, các bà mẹ chia sẻ, khi chọn sữa cho con, họ đều tin vào quảng cáo là sản phẩm có bổ sung probiotic để tăng cường hệ miễn dịch cho trẻ chứ không hỏi tư vấn bác sĩ dinh dưỡng.
Không nên lạm dụng
Theo EFSA, những sản phẩm như sữa chua Yakult không thể chứng minh được tác dụng cải thiện hệ miễn dịch cũng như bổ trợ tiêu hóa. Khuyến cáo này được đưa ra dựa trên kết quả kiểm tra hơn 800 lời quảng cáo sức khỏe từ các công ty thực phẩm, trong đó có ngành công nghiệp probiotic (probiotic là những vi khuẩn hữu ích, còn sống, được bổ sung vào nhiều loại sản phẩm). Các nhà khoa học của Uỷ ban này nhận định, những lời quảng cáo về các sản phẩm probiotic làm tăng cường hệ thống bảo vệ của cơ thể, cải thiện chức năng miễn dịch và làm giảm các trục trặc ở đường tiêu hóa là chung chung, không có những tác dụng cụ thể. Không chỉ Yakult, rất nhiều loại sữa chua hiện nay được quảng cáo là "chứa hàng tỷ vi khuẩn hữu ích giúp hệ tiêu hóa khỏe mạnh, cơ thể tiêu hóa tốt hơn và tạo hàng rào bảo vệ cơ thể mạnh mẽ hơn".
Theo tìm hiểu của PVT, 2 năm trở lại đây, ở Việt Nam, người tiêu dùng rất chuộng các đồ uống có chứa probiotic. Khảo sát của PV cho thấy, hơn 50% các loại sữa dành trẻ em độ tuổi 1-6 đều có bổ sung probiotic ở cả sữa bột lẫn nước.
 |
Theo khuyến cáo của bác sĩT: "Phải thận trọng với việc sử dụng các sản phẩm bổ sung vi khuẩn có lợi Probiotic. Probiotic có thể gây một số tác dụng phụ như: Đau đầu, tiêu chảy, sôi hay sình bụng và bị táo bón. Đặc biệt, phải thận trọng khi sử dụng vi khuẩn này nếu cơ thể bị tổn thương, miễn dịch hoặc quá yếu. Đặc biệt, có thể gây tiêu chảy khi dùng với liều lượng quá cao, hay gây nguy hại cho những người viêm tụy cấp có thể dẫn đến tử vong".
