Nguyên lý và điều kiện cần thiết để ủ chua thành công

1. Nguyên lý ủ chua

ủ chua là kỹ thuật bảo quản thức ăn thô xanh nhờ quá trình lên men yếm khí, tạo ra trong khối thức ăn một luợng  axít hữu cơ cấp thấp (axít lactic) cần  thiết   để hạ độ pH xuống tới mức có tác dụng ức chế mọi hoạt động của các vi khuẩn  gây thối rữa.

Thực chất của ủ chua là quá trình lên  men yếm khí  khi trong hố  ủ có  nhiệt độ  và độ  ẩm thích  hợp. Nguợc lại, khi trong khối thức ăn và trong hố ủ có nhiều không khí,  quá  trình lên  men thối  xuất hiện và tăng cuờng. Điều đó giải thích tại sao chúng ta cần phải nén khối thức ăn cẩn thận để loại hết không khí tồn tại trong các khe giữa các mẩu cây thức ăn.

Nhờ  quá  trình bảo quản thức ăn  bằng ủ chua, những phần cứng của thân cây bị mềm  ra và làm cho nó trở nên dễ dàng  đồng hoá.

Kỹ thuật bao gồm việc  cắt cây thức ăn vào giai đoạn mà nó có giá  trị  dinh duàng  cao, thái  nó thành những mẩu nhỏ, nén vào một hố ủ, và phủ hố này bằng đất  để tránh nuớc (mua) và không khí lọt vào.

Kỹ thuật ủ chua có thể áp dụng cho tất cả các loại cây thức ăn. Chất luợng  của thức ăn ủ chua phụ thuộc chẳng những vào kỹ thuật ủ  mà còn phụ thuộc  vào nguyên  liệu đem ủ: loại  cây thức ăn, giai đoạn thu cắt cây thức ăn ...

2. Điều kiện cần thiết để ủ chua thành công

- Phải có một hố ủ bảo đảm yêu  cầu: hố ủ phải chắc chắn, thành hố và đáy hố phải cứng để  ngăn cản không cho nuớc  bên  ngoài ngấm vào, hố ủ phải sạch, không gồ ghề  để nén  thức ăn đuợc chặt và dễ dàng. Sau khi chất nén  đầy thức ăn, hố ủ phải đuợc đắp kín  bằng đất và che phủ cẩn thận để tránh nuớc mua và không khí lọt vào hố ủ.

- Thức ăn đem ủ phải có chất luợng tốt, phải tuơi, không thối, mốc. Một số loại cây thức ăn có tỷ lệ đuờng cao nhu khoai tây, khoai lang... dễ ủ. Một số khác khó ủ hơn do tỷ lệ  đuờng thấp, vì  vậy phải bổ sung thêm  rỉ mật.

- Phải bảo đảm thức ăn truớc khi chất vào hố ủ có độ ẩm khoảng 65-70%. Nếu  độ ẩm trên  mức này cần phơi qua cho rút bớt  nuớc.  Nếu thức ăn khô, già quá thì vẩy thêm  nuớc  (hoặc tuới  rỉ  mật đuờng pha loãng)  cho đủ độ ẩm nêu trên.

Trong truờng hợp chẳng may gặp thời tiết xấu và không thể phơi đuợc, có thể xử lý bằng cách băm nhỏ rơm khô hoặc bã mía, trộn đều và ủ chung với cây thức ăn đem ủ chua (cỏ hoặc cây ngô thức ăn ...).

- Thao tác  ủ (chất thức ăn  vào hố) càng nhanh càng tốt, sau đó lấp hố ngay. Tốt nhất là từ khi cắt thức ăn  về  cho đến  khi đóng hố ủ diễn ra trong cùng  một ngày.

- Phải nén thật  chặt khối thức ăn trong hố. Muốn vậy, phải chất vào hố từng lớp mỏng một và chất thức ăn đến đâu ném  chặt đến đó.  Chú ý nén trên toàn bộ bề mặt hố, nén xung quanh và các góc hố.